ชีวิตของแต่ละคน มีเรื่องราวต่างกัน ต้นทุนต่างกัน โอกาสต่างกัน และผ่านอุปสรรคมาไม่เหมือนกัน ซึ่งทั้งหมดนี้ส่งผลต่อคุณภาพชีวิตของคน ๆ นั้น รวมถึงโอกาสที่จะสะสมความมั่งคั่งในระยะยาว และมียังส่งผลต่อสุขภาพการเงินในระยะสั้นด้วย
แต่ไม่ว่าจะด้วยพื้นฐานแบบไหน ทุกคนก็มีสิทธิ์สร้างความมั่นคงและมั่งคั่งได้ ถ้ามุ่งมั่น อดทน พัฒนาตัวเอง ขยันเก็บออม และเข้าใจการลงทุน ซึ่งคุณสมบัติเหล่านี้ ปลูกฝังได้ด้วยแนวคิดที่เรียกว่า “Growth Mindset”
Growth Mindset คืออะไร?
“Growth Mindset” หรือ “วิธีคิดแบบเติบโต” หมายถึงแนวคิดที่เชื่อว่าตัวเองมีความสามารถจะลิขิตชีวิตกับอนาคตของตัวเองได้ โดยไม่ถูกจำกัดด้วยโชคชะตาหรือต้นทุนชีวิต คนที่มี Growth Mindset แม้จะเกิดในครอบครัวที่ไม่ร่ำรวย หรือด้อยโอกาส ก็จะไม่หยุดพัฒนาตัวเองอย่างต่อเนื่อง ไม่หยุดไขว่คว้าความสำเร็จ และเชื่อมั่นว่าชีวิตจะดีขึ้นได้ถ้ามีความพยายามมากพอ
Growth Mindset และ Fixed Mindset
Growth Mindset มีขั้วตรงข้ามที่เรียกว่า “Fixed Mindset” หรือ “วิธีคิดแบบตายตัว” หมายถึงแนวคิดที่ยึดติดกับกรอบเดิม ๆ ในอดีต เชื่อว่าชีวิตของตัวเองส่วนใหญ่ถูกกำหนดไว้แล้ว คนเก่งคือคนที่เกิดมาเก่ง คนรวยคือคนที่เกิดมารวย คนเกิดมาจนก็ต้องจนต่อไป เว้นแต่จะดวงดีเท่านั้น ดังนั้นเลยยากที่จะเปลี่ยนชีวิตได้ จึงไม่กล้าเสี่ยง และกลัวความผิดพลาดเป็นที่สุด
- คนที่มี Growth Mindset : “ฉันเชื่อว่าตัวเองจะมีชีวิตที่ดีขึ้น ฉันจะเก่งขึ้น อะไรที่ไม่ถนัด อะไรที่เคยทำพลาด ฉันจะเก็บเป็นประสบการณ์ และจะฝึกฝนไปเรื่อย ๆ จนทำสำเร็จให้ได้ในสักวัน ถึงเสี่ยงก็ขอลอง”
- คนที่มี Fixed Mindset : “ฉันไม่ได้เกิดมามีพรสวรรค์ มันช่วยไม่ได้นี่ ถ้าทำได้ไม่ดี แปลว่าฉันคงไม่เหมาะกับสิ่งนั้นแล้วล่ะ ขอกลับไปอะไรแบบเดิม อย่างที่เคยทำได้ง่าย ๆ ดีกว่า เดี๋ยวพลาดขึ้นมาจะหน้าแตก”
แน่นอนว่าคนที่มี Growth Mindset มีโอกาสประสบความสำเร็จในชีวิตได้มากกว่า เพราะพวกเขามีแรงบันดาลใจในการพัฒนา มั่นใจในศักยภาพของตัวเองมากกว่าคนกลุ่ม Fixed Mindset
วิธีใช้ Growth Mindset ฝ่าฟันวิกฤติ และสร้างความมั่นคงทางการเงิน
การคิดแบบ Growth Mindset จะมีประโยชน์มากในช่วงที่ต้องเจอวิกฤติ เพราะจะช่วยฉุดเราให้ลุกขึ้นจากความผิดหวังได้เร็ว และยังเอาอุปสรรคมาเก็บเป็นบทเรียน เพื่อเพิ่มสกิลความแกร่งในอนาคตได้ด้วย ตัวอย่างเช่นวิกฤติ COVID-19 ที่ทำให้การงานสะดุด รายได้หดหาย Growth Mindset จะทำให้เราฝ่าวิกฤติไปได้ แถมยังฟื้นฟูสุขภาพทางการเงินกลับมาได้ไว ทำได้แบบไหนบ้าง ตามมาดูกัน
- วิกฤติคือโอกาสที่ฉันจะพิสูจน์ตัวเอง : ในวิกฤติ คนทั่วไปอาจบอกว่าเป็นหายนะ จะทำทุกอย่างพัง แต่ถ้าใช้ Growth Mindset เราจะมองว่ามันคือความท้าทาย ที่จะใช้พิสูจน์ตัวเองว่าเตรียมพร้อมมาดีแค่ไหน และเป็นโอกาสที่จะเรียนรู้เพื่อหารายได้ด้วยวิธีใหม่ ๆ
- ความลำบากคือบทเรียน : เปลี่ยนความท้อแท้ให้เป็นวิชา เปลี่ยนคำดูถูกเป็นพลัง เก็บประสบการณ์ไว้สอนตัวเองให้เก่งขึ้น ฉลาดขึ้น เข้มแข็งขึ้น
- สิ่งที่เสียไป ฉันสร้างใหม่ได้ : ถ้าคิดแบบ Growth Mindset ถึงเจอความสูญเสีย ก็จะพร้อมลุกขึ้นสู้ สิ่งที่เสียไป ไม่ว่าจะรายได้ ทรัพย์สิน เงินเก็บ ตำแหน่งงาน หรือธุรกิจ เราก็เชื่อว่าตัวเองมีศักยภาพจะสร้างมันขึ้นมาใหม่ได้แน่นอน
- วันนี้มีน้อย แต่สักวันฉันจะมีมาก : หลังสัมผัสวิกฤติ ที่นี้เรารู้แล้วว่าเงินเก็บสำคัญแค่ไหน เราสามารถใช้ Growth Mindset เป็นแรงบันดาลใจ ว่าความมั่งคั่งสร้างได้จากการค่อย ๆ เก็บออม แม้จะออมครั้งละไม่มาก แต่ถ้าออมไม่หยุด พร้อมกับฝึกวินัยทางการเงินไปด้วย ไม่ใช้เงินฟุ่มเฟือย ไม่สร้างหนี้ สักวันเงินเก็บนั้นจะเพิ่มพูนเป็นก้อนใหญ่ได้
- กล้าลงทุน ทำเงินให้งอกเงย : นอกจากออมเงิน ก็อย่าลืมแบ่งเงินเก็บบางส่วนมาลงทุนเพื่อเพิ่มผลตอบแทน เลือกการลงทุนที่ความเสี่ยงเหมาะกับเรา กำไรสมเหตุสมผล เริ่มจากลงทุนทีละน้อย แล้วค่อย ๆ เพิ่มขึ้นตามประสบการณ์ พร้อมกับอัปเดตความรู้ใหม่ ๆ เกี่ยวกับการลงทุนตลอดเวลา
- ฉันพร้อมปรับตัวให้เข้ากับสถานการณ์ใหม่ : หลังวิกฤติ COVID-19 สังคมอาจจะไม่เหมือนเดิม ทั้งเศรษฐกิจ พฤติกรรมผู้บริโภค การจ้างงาน การทำธุรกิจ แต่คนมี Growth Mindset จะไม่มองความเปลี่ยนแปลงเป็นอุปสรรค โดยพร้อมปรับตัวและเพิ่มทักษะให้มีความได้เปรียบ
- ฉันพร้อมเอาชนะโชคชะตา : ต่อให้ COVID-19 จบลง อนาคตเราอาจเจอวิกฤติอื่นอีก ซึ่งเราจะไม่ยอมให้ความไม่แน่นอนมาทำให้ชีวิตลำบาก ต้องวางแผนรับความเสี่ยงไว้ เช่น เตรียมเงินทุนสำรองฉุกเฉินไว้เผื่อใช้ 6 เดือน – 1 ปี ทำประกันสุขภาพ ประกันภัย ประกันชีวิต หารายได้หลาย ๆ ทาง กระจายการลงทุนหลายรูปแบบ เป็นต้น
ด้วยกลยุทธ์ “สร้าง Growth Mindset + ทำลาย Fixed Mindset” แบบนี้ ไม่ว่าจะวิกฤติ COVID-19 หรือสถานการณ์ไหน ๆ รับรองว่าสุขภาพการเงินคุณจะแกร่งยิ่งกว่าแกร่ง พาคุณไปถึงความมั่งคั่งระดับที่ฝันไว้ได้แน่นอน
