ตามที่เข้าใจกันดีว่า มรดกเป็นสิ่งที่ทายาทจะได้รับเมื่อบุคคลนั้นได้เสียชีวิตลงไปแล้ว และคำว่า มรดกนั้นถูกบัญญัติอยู่ในประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์มาตรา 1600 ว่า “ กองมรดกของผู้ตายได้แก่ทรัพย์สินทุกชนิดของผู้ตาย ตลอดทั้งสิทธิหน้าที่และความรับผิดต่าง ๆ เว้นแต่ตามกฎหมายหรือว่าโดยสภาพแล้ว เป็นการเฉพาะตัวของผู้ตายโดยแท้”
ทายาทที่มีสิทธิรับมรดก มีใครบ้าง?
ก่อนอื่นต้องแบ่งทายาทออกเป็น 2 กลุ่ม ได้แก่
1. ทายาทโดยพินัยกรรม คือ ผู้ที่มีสิทธิรับมรดกตามเจตนาที่เจ้าของมรดกได้ทำพินัยกรรมเอาไว้ สามารถเป็นได้ทั้งลูกหลาน หรือแม้แต่บุคคลภายนอกก็เป็นได้
2. ทายาทโดยธรรม คือ ผู้ที่มีความเกี่ยวพันทางสายเลือดกับเจ้าของมรดก แบ่งการรับมรดกก่อนหลังทั้ง 6 ระดับ ดังนี้
(1) ผู้สืบสันดาน
(2) บิดามารดา
(3) พี่น้องร่วมบิดามารดาเดียวกัน
(4) พี่น้องร่วมบิดาหรือร่วมมารดาเดียวกัน
(5) ปู่ ย่า ตา ยาย
(6) ลุง ป้า น้า อา
คู่สมรสที่มีการจดทะเบียนถูกต้องตามกฎหมาย ถูกจัดให้เป็นทายาทโดยธรรมกรณีพิเศษ ในระดับเดียวกับผู้สืบสันดาน
สรุปแล้ว “หนี้” ถือเป็นมรดกตกทอดหรือไม่?
ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์มาตรา 1600 ที่กล่าวไปข้างต้น หนี้ จัดอยู่ในหมวดของหน้าที่และความรับผิดชอบของผู้ตาย นั่นก็หมายความว่า หนี้สินทั้งหมด ที่เจ้าของมรดกได้ก่อไว้ก่อนเสียชีวิต ถือเป็นมรดกเช่นกันค่ะ
3 เรื่องที่ทายาทต้องรู้ หลังจากทราบแล้วว่า “หนี้เป็นมรดก”
1. ทายาทต้องนำเงินมรดกมาชำระหนี้ หมายความว่า หากเจ้าของมรดกมีหนี้สินที่สร้างไว้ก่อนเสียชีวิต ทายาทจะต้องนำเงินมรดกมาชำระหนี้สินให้หมดสิ้นเสียก่อน แล้วจากนั้นจึงจะสามารถทำการแบ่งมรดกกันได้ค่ะ
2.ทายาทไม่ต้องรับผิดชอบหนี้สิน เกินจำนวนมรดกที่ได้รับ ยกตัวอย่างเช่น เจ้าของมรดกมีการมอบมรดกทรัพย์สินจำนวน 5 ล้านบาท แต่จำนวนหนี้สินของผู้ตายมีมากถึง 6 ล้านบาท เท่ากับว่าทายาทจะต้องชำระหนี้แค่ตามจำนวนมรดกที่ได้รับคือ 5 ล้านบาทเท่านั้น ส่วนอีก 1 ล้านบาทที่ถือเป็นหนี้สูญไป ไม่ต้องชำระหนี้เพิ่มค่ะ
3.ในกรณีที่มีหนี้ แต่ไม่มีมรดก ทายาทไม่ต้องชำระหนี้ต่อ เนื่องจากผู้ตายเจ้าของมรดกมีภาระหนี้สิน แต่ไม่ได้ทิ้งมรดกทรัพย์สินไว้ ผู้ที่เป็นทายาทนอกจากจะไม่ได้รับมรดก ตามกฎหมายแล้วก็ไม่ต้องรับผิดชอบหน้าที่ในการชำระหนี้ด้วยค่ะ
สรุปคือ หนี้ถือเป็นมรดก เจ้าหนี้สามารถทวงหนี้ที่ทายาทได้ แต่ทายาทไม่ต้องรับผิดชอบเกินกว่าจำนวนมรดกที่ได้รับ หลังจากได้รับมรดก ทายาทต้องตรวจสอบให้เรียบร้อยว่ามีหนี้สินอะไรที่ต้องชำระบ้าง ชี้แจงกับครอบครัว ชดใช้หนี้ให้เรียบร้อย เพื่อไม่ได้เกิดปัญหาจากการแบ่งมรดกค่ะ
แม้การเสียชีวิตจะเอาอะไรไปไม่ได้ แต่สามารถทิ้งภาระหนี้สินไว้ให้กับลูกหลาน แทนที่พวกเขาจะได้รับมรดกทรัพย์สินแบบเต็มจำนวน สามารถนำเงินมรดกไปต่อยอดสร้างอนาคตได้ แต่มันกลับสูญเปล่าเพราะต้องแบ่งเงินส่วนนั้นมาชำระหนี้ เพราะฉะนั้นอยากให้ทุกคนคิดให้ดีก่อนจะสร้างหนี้นะคะ รักษาวินัยทางการเงิน สร้างอิสรภาพทางการเงินให้กับตัวเองตั้งแต่ยังมีชีวิตอยู่กันเถอะค่ะ
ขอบคุณข้อมูลจาก https://www.scb.co.th/th/personal-banking/stories/is-debt-inherited.html
